۱            بررسی حمل‌ونقل چندوجهی ایران

در دنیای امروز مهم‌ترین عامل برای سرعت بخشیدن به حمل‌ونقل کالا، یکسان سازی و کیفیت ارتباط فعالیت‌های متنوع در صنعت می‌باشد. آنچه مسلم است این است که توسعه سرویس‌های حمل‌ونقلی مؤثر که تأمین کننده نیاز بخش تجاری باشد در شرایط سیاسی و اقتصادی مطلوب تحقق خواهد یافت. موقعیت استراتژیک جمهوری اسلامی ایران فرصت مناسبی برای قرار گرفتن در مسیر حمل‌ونقل چندوجهی به‌صورت طبیعی برای کشورمان به وجود آورده لیکن عدم شکل گیری و توسعه یافتگی حمل‌ونقل ترکیبی در کشور و مشکلاتی دیگر همچون مقرراتی، مدیریتی و کمبود زیر ساخت‌های مناسب و لازم موجب شده تا نتوان از این موقعیت شگرف استفاده بهینه گردد و تلاش‌های صورت پذیرفته هنوز نتوانسته ایران را به یک چهره ترانزیتی موفق در منطقه مطرح نماید.

کشور ایران و بنادر آن در سال‌های گذشته به اهمیت وجود سیستم حمل‌ونقل چندوجهی پی برده است اما باوجود درک و نیاز به این سیستم، توسعه نیافته است که می‌توان علت آن را به عدم سخت افزارهای بندری‌های مناسب مانند وسایل حمل‌ونقل و پایانه‌ها و عوامل نرم افزاری شامل مدیریت، قوانین و روابط بین‌الملل دانست. در پس‌کرانه‌های بنادر و حمل‌ونقل‌ جاده‌ای نیز سرمایه گذاری‌ها به‌صورت کلان و منسجم نبوده و شبکه خود-مالکی در حمل‌ونقل زمینی یکی از عوامل توسعه نیافتن حمل‌ونقل چندوجهی، است. در خصوص حمل‌ونقل ریلی نیز با توجه به توسعه نیافتن حمل‌ونقل ریلی به میزان مورد نیاز و اقتصادی نبودن فعالیت‌های بخش خصوص در این صنعت، زیر ساخت‌های لازم و خدمات مربوطه هنوز رشد نکرده و قابلیت ارائه خدمات مورد نیاز تجارت را فراهم نکرده است. در حمل‌ونقل چندوجهی اهمیت و جایگاه حمل‌ونقل ریلی جهت اتصال به شبکه حمل‌ونقل دریایی بسیار بالاست و می‌بایست نگرش بسیار خاصی به این صنعت مبذول شود تا محمولات حمل شده به‌صورت کلان و در مسافت‌های طولانی توسط این شبکه توزیع و سپس از طریق حمل‌ونقل زمینی در فواصل کوتاه به مقصد نهایی برسد. با این وجود، نیاز به پایانه‌های اتصالی بین سیستم حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای وجود دارد تا امکانات تغییر شیوه حمل در سطح کل کشور فراهم آید. در حال حاضر نبود این پایانه‌ها کاملاً مشهود است و سرمایه گذاری برای احداث چنین پایانه‌هایی که می‌توان آن‌ها را به‌عنوان بنادر خشک یا پارک‌های لجستیکی کشور معرفی نمود. (داجمر, ۱۳۹۱)

بنادر مهم کشور از جمله اصلی‌ترین آن بندر شهید رجایی نیازمند سخت افزارهای بندری‌ لازم در حمل‌ونقل چندوجهی که شامل ابزارهای حمل‌ونقل مناسب و نقاط اتصال میان شیوه‌های مختلف حمل‌ونقلی است می‌باشد اما زیر ساخت‌های مربوط به نقاط اتصال حمل‌ونقل دریایی به سیستم‌های حمل‌ونقل ریلی در حال حاضر تکمیل نشده است و نیازمند سرمایه گذاری دولت در این بخش می‌باشد و همچنین در بحث نرم افزارهای بندری و قوانین و مقررات حاکم بر مدیریت یکپارچه حمل‌ونقل توسط وسایل حمل نیز بایستی بازنگری و در برخی موارد قوانین جدیدی تدوین شود تا مسئولیت حمل به‌درستی انتقال پیدا کرده و محدوده مسئولیت‌ها شفاف سازی و منطقی شود. این قوانین و مقررات نه تنها باید پتانسیل انگیزشی را برای مدیران شبکه ایجاد کند تا به این شیوه حمل راغب شوند، بلکه برای فعالان اقتصادی و تجاری کشور نیز بایستی شیوه‌ای امن و مطمئن و آسان ایجاد کند، ولی در حال حاضر ضعف در این زمینه و نبود اپراتور این سیستم که بتواند قوانین متعدد بر این شیوه‌های متعدد را یکپارچه و منسجم کند احساس می‌شود. برای دسترسی و ورود این سیستم در کشور بازاریابی تخصصی در این زمینه لازم است که با توجه به سوابق و تجارب کشتیرانی جمهوری اسلامی در امر تجارت بین‌الملل، دستیابی به این مهم، امر غیرقابل دسترسی و پیچیده نمی‌باشد.

عدم شکل گیری و یا به عبارتی عدم توسعه حمل‌ونقل چندوجهی در کشور به عوامل مختلفی بر می‌گردد که می‌توان آن‌ها را به سه دسته تفکیک نمود: الف) عدم زیر ساخت مناسب جهت توسعه این سیستم که این امر را می‌توان در سیستم‌های جاده‌ای، ریلی دانست که ظرفیت حمل‌ونقل سنگین ترانزیتی را دارا نمی‌باشند. ب) استاندارد نبودن سخت افزاری وسایط حمل‌ونقل با شرایط روز جهان. ج) نبود و ضعف نرم افزاری حمل‌ونقل، قوانین و سیستم‌های مدیریتی درزمینه ترانزیت و نبود کنوانسیون‌های حمل‌ونقل چندوجهی عامل دیگری در عدم رشد این سیستم است.

در رتبه بندی کشورها بر اساس شاخص ال پی آی[۱]که میزان سهولت مبادلات کالا در میان کشورها می‌باشد که از تلفیق شاخص‌هایی همچون لجستیک، پیگیری مشتریان، تسهیلات گمرکی، کشتیرانی بین‌المللی شکل یافته است، ایران در سال ۲۰۱۰ دارای رتبه ۱۰۳ بوده است و این رتبه در سال ۲۰۱۲ تغییر نزولی یافته است و این حکایت از وضع نامطلوب ترانزیتی در بین کشورهای دیگر دارد.

[۱] Logestic Performance Index

متن فوق تکه ای از این پایان نامه بود

برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:

متن کامل